فودکورت چیست؟ [راهنمای کامل + نمونه قرارداد!]

فودکورت چیست؟

فودکورت (food court) به فضای مشترکی گفته می شود که در آن چندین رستوران به صورت غرفه ای در کنار یکدیگر قرار دارند و مشتریان می توانند به صورت همزمان از این رستوران ها استفاده کرده و در یک محل مشترک غذای خود را میل کنند.

فودکورت ها (که در منطقه آسیا-اقیانوسیه به آن “فود هال” یا “هاوکر سنتر” نیز گفته می‌شود) معمولا در مراکز خرید، فرودگاه‌ها و سایر مکان های عمومی بزرگ وجود دارند و به یک مکان محبوب برای قرار های جمعی و سلایق مختلف، تبدیل شده اند.

همان‌طور که در تصویر فوق مشاهده می‌کنید، رستوران‌ها و سایر غرفه‌های غذایی در فودکورت‌ها کنار یکدیگر قرار گرفته و مشتریان می‌توانند به صورت هم‌زمان از آنان استفاده کنند.

منشاء و تاریخچه فودکوت

مفهوم فودکورت از ایالات متحده آغاز شد و اولین اجرای موفق آن در مارس ۱۹۷۴ در مرکز خرید پاراموس پارک در نیوجرسی، توسط شرکت راس، یکی از شرکت‌های پیشرو در ساخت مراکز خرید، انجام شد. این مفهوم ابتدا در سال ۱۹۷۱ در مرکز خرید پلیموث میتینگ امتحان شد، اما به دلیل کوچک بودن و کمبود تنوع موفقیت‌آمیز نبود.

با گذشت زمان، این مفهوم در ایالات متحده به شکل فود هال تکامل یافته است و در جاکارتا نیز به شکل فود پارک، جایی که غرفه‌های غذا در فضاهای باز و شبیه به پارک قرار دارند، تغییر کرده است.

با این حال، مفهوم مدرن فودکورت نیز ریشه در مجموعه‌های باز معروف به “هاوکر سنتر” دارد که به طور رایج در هنگ کنگ، مالزی و سنگاپور یافت می‌شوند. این مراکز به عنوان جایگزینی بهداشتی‌تر برای گاری‌های فروش غذا ایجاد شدند و انواع غذاهای ارزان‌قیمت را ارائه می‌دادند.

اولین دو هاوکر سنتر در سال ۱۹۶۷ در کوالالامپور ساخته شدند تا استانداردهای بهداشتی را بهبود بخشیده و خیابان‌ها را از فروشگاه‌های کنار خیابان پاکسازی کنند. در سنگاپور، هاوکر سنترها پس از رشد سریع شهری در دهه‌های ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ به منظور رفع مشکل آماده‌سازی غذاهای غیر بهداشتی توسط فروشندگان خیابانی بدون مجوز ایجاد شدند.

امروزه، این مراکز به تدریج با فودکورت‌ها جایگزین می‌شوند که نسخه‌های سرپوشیده و دارای تهویه مطبوع هاوکر سنترها هستند و در مراکز خرید و دیگر مکان‌های تجاری قرار دارند.

ویژگی های منحصر به فرد فودکورت ها

در ادامه ویژگی های یک فودکورت و تفاوت آن با سایر انواع رستوران را معرفی می کنیم.

اندازه

فودکورت‌ها و رستوران‌های معمولی از نظر اندازه و چیدمان تفاوت‌های چشمگیری دارند که ناشی از مدل‌های عملیاتی متفاوت آن‌هاست؛ این در حالی است که عمده فودکورت‌ها معمولاً فضاهای بزرگ و باز در داخل مراکز خرید یا مکان های عمومی مشابه هستند که چندین غرفه کوچک غذا یا پیشخوان سفارش در آن‌ها قرار دارند.

هر غرفه نسبتاً کوچک است و فقط فضای کافی برای یک آشپزخانه و یک پیشخوان سفارش را دارد و در عوض سالن غذاخوری بزرگ دارند که به‌صورت مشترک با سایر غرفه ها استفاده می‌شود. مساحت کل یک فودکورت ممکن است بسیار بزرگ باشد، اما این فضا بین فروشندگان مختلف تقسیم می‌شود.

در مقابل، رستوران‌های مستقل مانند فست‌فودها، رستوران‌های ایرانی و یا رستوران‌های فرنگی، معمولاً فضای اختصاصی خود را دارند که شامل آشپزخانه، فضاهای نشیمن و غذاخوری، سرویس‌های بهداشتی و احتمالاً فضاهای اضافی مانند بار یا پاسیو بیرونی است.

فضا و نوع چینش

فودکورت‌ها با انواع دیگر رستوران‌ها از نظر فضا و جو تفاوت‌های قابل‌توجهی دارند. یک فودکورت، که معمولاً در مراکز خرید یا مجتمع‌های تجاری بزرگ یافت می‌شود، فضایی غیررسمی و شلوغ را ارائه می‌دهد. این فضا، محلی مشترک برای غذا خوردن است که در آن چندین فروشنده از طریق پیشخوان های خود غذا می‌فروشند و اغلب انواع مختلفی از غذاها را ارائه می‌دهند.

جو فودکورت‌ها به‌طور کلی شلوغ و پر رفت‌وآمد است و مبلمان آن‌ها معمولاً به‌جای زیبایی، کارآمد و ساده است. در مقابل، رستوران‌های مستقل، مانند فست‌فود، رستوران های معمولی و کافی شاپ ها، فضای کنترل‌شده‌تر و متمایزتری را ارائه می‌دهند.

رستوران‌های فست‌فود برای خدمات سریع طراحی شده‌اند، اما همچنان تجربه‌ای شخصی‌تر از فودکورت‌ها ارائه می‌دهند. رستوران‌های معمولی فضایی آرام‌تر با دکوراسیون منحصربه‌فرد و موسیقی پس‌زمینه برای بهبود تجربه غذاخوری فراهم می‌کنند. کافی شاپ ها نیز تمرکز خود را بر ایجاد فضایی لوکس و شیک با دکوراسیون سطح بالا و نورپردازی ملایم می‌گذارند.

منو

فودکورت‌ها با سایر رستوران‌ها از نظر منوی غذایی تفاوت‌های چشمگیری دارند. فودکورت‌ها که معمولاً در مراکز خرید یا مجتمع‌های بزرگ یافت می‌شوند، انواع غذاها را از چندین فروشنده در یک فضای مشترک ارائه می‌دهند. منوها معمولا تنوع بیشتری دارند اما همچنان بر روی غذاهای محبوب و آسان برای آماده‌سازی تمرکز دارند که می‌توانند به سرعت سرو شوند، مانند برگر، پیتزا، سوخاری یا سیب زمینی سرخ‌شده.

از سوی دیگر، رستوران‌های مستقل، معمولاً منویی منحصر به فرد تر دارند. این رستوران‌ها اغلب بر روی یک نوع خاص از غذا یا تم تمرکز می‌کنند، مانند غذاهای ایتالیایی، ایرانی، دریایی یا نوشیدنی. به عبارت دیگر در رستوران های معمولی منوها با دقت طراحی شده‌اند تا تجربه‌ای منحصربه‌فرد از غذاخوری را ارائه دهند. همچنین خدمات ممکن است کندتر باشد، اما تاکید بر کیفیت و تجربه کلی غذاخوری است.

نوع سرویس دهی

فودکورت‌ها که معمولاً در فضاهای بزرگ عمومی مانند مراکز خرید یا فرودگاه‌ها قرار دارند، انواع غذاهای فست‌فود یا خدمات سریع را از چندین فروشنده ارائه می‌دهند. مشتریان از کانتر سفارش می‌دهند، فوراً پرداخت می‌کنند و سپس غذای خود را به صورت بیرون‌بر یا در میزهای مشترک میل می‌کنند. در نتیجه تعامل با کارکنان بسیار کم بوده و تمرکز بر خدمات سریع و راحتی است.

در مقابل، انواع دیگر رستوران‌ها، مانند کافی شاپ ها یا رستوران‌های خانوادگی، تجربه‌ای شخصی‌تر و آرام‌تر از غذاخوری را ارائه می‌دهند. مشتریان معمولاً توسط یک میزبان راهنمایی می‌شوند و یک گارسون سفارش آن‌ها را می‌گیرد، غذا را می‌آورد و در پایان وعده غذایی هزینه را دریافت می‌کند. خدمات در این رستوران‌ها توجه بیشتری دارد و کارکنان برای پاسخ به سوالات، ارائه پیشنهادات و انجام درخواست‌های ویژه در دسترس هستند.

چه نوع غذاهایی در فودکورت‌ها سرو می‌شود؟ + قمیت

در ادامه لیست غذاهای رایج در فودکورت ها را بیان می کنیم. در نظر داشته باشید که این قیمت ها به صورت میانگین بوده و مربوط به تابستان سال 1403 می باشند.

فست فود

فست فود یکی از اصلی‌ترین گزینه‌ها در فودکورت‌های ایرانی است و معمولا شامل موارد زیر می شود.

• همبرگر (150.000~ 700.000 تومان)
• سیب‌زمینی سرخ‌کرده (50.000 ~ 200.000 تومان)
• مرغ سوخاری (100.000 ~ 250.000 تومان)
• هات‌داگ (50.000 ~ 200.000 تومان)
• پیتزا (250.000 ~ 700.000 تومان)

غذاهای ایتالیایی

معمولا غذاهای ایتالیایی زیر در فودکورت‌ها به چشم می‌خورد:

• پاستا (100.000 ~ 400.000 تومان)
• لازانیا (200.000 ~ 700.000 تومان)
• پیتزا ناپولی تن (250.000 ~ 500.000 تومان)

دسرها

دسرهای رایج در فودکورت ها شامل موارد زیر است:

• بستنی (750.000 ~ 200.000تومان)
• چیز کیک (70.000 ~ 300.000 تومان)
• براونی (30.000 ~ 100.000 تومان)
• کیک شکلاتی (75.000 ~ 200.000 تومان)
• کروسان (60.000 ~ 250.000 تومان)

نوشیدنی‌ها

معمولا در فودکورت های نوشیدنی های زیر را می توانید پیدا کنید.

• انواع قهوه (60.000 ~ 200.000 تومان)
• چای (40.000 ~ 90.000 تومان)
• اسموتی (75.000 ~ 200.000 تومان)
• میلک‌شیک (75.000 ~ 150.000 تومان)

آیا فودکورت ها برای صبحانه، ناهار و شام محبوب هستند؟

فودکورت‌ها برای همه وعده‌های غذایی روزانه محبوب هستند، اما محبوبیت آن‌ها بسته به زمان و مکان متغیر است. معمولا برای صبحانه، فودکورت‌ها ممکن است انتخاب اول بسیاری از افراد نباشند، به‌ویژه در وسط هفته، زیرا مردم معمولاً گزینه‌های سریع و راحت یا غذا در خانه را ترجیح می‌دهند. با این حال، در فرودگاه‌ها که در صبح‌ها تردد زیادی وجود دارد، فودکورت‌ها می‌توانند بسیار محبوب باشند.

زمان ناهار معمولا شلوغ ترین زمان برای فودکورت است. آنها طیف گسترده ای از غذاها و خدمات سریع را ارائه می دهند که آنها را به انتخابی ایده آل برای کارکنان اداری، خریداران و گردشگرانی تبدیل می کند که به دنبال یک وعده غذایی سریع و راحت هستند.

شام در فودکورت ها نیز محبوب است، به خصوص در مناطق شهری و مراکز خرید. آنها طیف وسیعی از گزینه های غذایی مقرون به صرفه و متنوع را ارائه می دهند. با این حال، برخی ممکن است یک محیط ناهار خوری آرام تر و خصوصی را برای شام ترجیح دهند، چیزی که یک فودکورت شلوغ ممکن است فراهم نکند.

هدف از ایجاد فودکورت چیست؟

راه‌اندازی فودکورت به‌ویژه در مراکز خرید و مکان‌های عمومی بزرگ، یک معامله دو سر سود است که هم برای مالکین مراکز خرید و هم برای مشتریان آن مزایای فراوانی به همراه دارد. در ادامه به توضیح مختصر این مزایا می‌پردازیم.

1. تنوع غذایی: فودکورت‌ها انواع مختلفی از غذاها و نوشیدنی‌ها را از رستوران‌ها و غذاخوری‌های مختلف ارائه می‌دهند. این تنوع باعث می‌شود که مشتریان با هر سلیقه و ذائقه‌ای بتوانند غذای مورد علاقه خود را پیدا کنند.
2. افزایش زمان حضور مشتری در مجموعه: وجود فودکورت در مراکز خرید باعث می‌شود که مشتریان زمان بیشتری را در مراکز خرید بگذرانند؛ به‌عبارت‌دیگر وقتی مشتریان بتوانند در همان مراکز خرید، غذا و نوشیدنی‌های دلخواه خود را پیدا کنند دیگر نیازی به ترک مجموعه برای غذا خوردن ندارند و می‌توانند بعد از خوردن غذا به خرید خود ادامه دهند.
3. جذب مشتریان جدید: فودکورت‌ها به دلیل تنوع بالای غذایی و نوشیدنی، مکان جذابی برای ملاقات‌های دوستانه و خانوادگی هستند و از همین رو می‌تواند کمک شایانی به جذب مشتری‌های جدید به مراکز خرید شوند.
4. تنوع درآمدی: به طور معمول، قرارداد مراکز خرید با غرفه‌داران و رستوران‌های داخل فودکورت علاوه بر اجاره و ودیعه مغازه، شامل دریافت درصدی از فروش نیز می‌شود. این مدل درآمدی که ترکیبی از اجاره ثابت و درصدی از فروش است، برای صاحبان مراکز خرید بسیار جذاب است؛ زیرا علاوه بر تأمین یک جریان درآمد ثابت، امکان کسب سود بیشتر در صورت افزایش فروش را فراهم می‌کند.

مزایای فودکورت

1. افزایش مشتریان: فودکورت‌ها معمولاً در مکان‌های پرتردد مانند مراکز خرید، فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های قطار واقع شده‌اند که این امر می‌تواند باعث افزایش حجم مراجعین و در نتیجه فروش آنان شود.
2. جذب گروه‌های مختلف مشتریان: تنوع منو و در دسترس بودن انواع نوشیدنی‌ها و غذاها در فودکورت‌ها یک عامل مؤثر برای جذب گروه‌های مختلف مشتریان از جمله خانواده‌ها، گروه‌های دوستان و افرادی که به دنبال گزینه‌های متنوع غذایی هستند، می‌باشد.
3. تبلیغات و بازاریابی مشترک: معمولاً تبلیغات و فعالیت‌های بازاریابی در فودکورت‌ها به عهده صاحبان مراکز خرید است. این موضوع مزیت قابل‌توجهی برای رستوران‌ها به همراه دارد، زیرا به آن‌ها کمک می‌کند تا برند خود را معرفی کنند و مشتریان بیشتری جذب کنند. از سوی دیگر، صاحبان فودکورت‌ها نیز از این روند بهره‌مند می‌شوند؛ زیرا با افزایش فروش کلی فودکورت، درآمد آنها نیز بیشتر می‌شود، چرا که درصدی از فروش را به عنوان درآمد دریافت می‌کنند.
4. اشتراک منابع: امکاناتی مانند فضای نشیمن و میز و صندلی‌ها، سرویس‌های بهداشتی و پارکینگ در فودکورت‌ها توسط صاحبان مراکز خرید تهیه و به صورت مشترک بین تمام غرفه‌های فودکورت استفاده می‌شود که می‌تواند به صرفه‌جویی در هزینه‌ها شما کمک کند.

معایب و چالش های مدیریت فود کورت

فودکورت‌ها، با وجود مزایای متعدد گفته شده، برای رستوران‌داران می‌توانند معایبی نیز داشته باشند. در ادامه به برخی از این معایب اشاره می‌کنیم:

1. هزینه‌های بالای اجاره و نگهداری: اجاره فضا در فودکورت‌ها معمولاً بسیار بالاست. علاوه بر این، هزینه‌های نگهداری، خدمات مشترک و پرداخت درصد از فروش به مرکز خرید می‌تواند هزینه‌های اضافی را برای رستوران‌داران به همراه داشته باشد.
2. محدودیت در طراحی و دکوراسیون: رستوران‌ها در فودکورت‌ها معمولاً فضای محدودی دارند و نمی‌توانند از طراحی و دکوراسیون منحصربه‌فرد استفاده کنند. این موضوع می‌تواند بر تجربه مشتری و شناسایی برند تأثیر منفی بگذارد.
3. مدیریت زباله و نظافت: فودکورت‌ها معمولاً دارای فضای عمومی برای مشتریان هستند و مدیریت زباله و نظافت این فضاها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد. رستوران‌داران ممکن است مجبور شوند بخشی از زمان و منابع خود را به این موضوع اختصاص دهند.

در نظر داشته باشید که اصلی‌ترین عامل برای تعیین معایب و یا مزایای یک فودکورت، جزئیات قرارداد شماست؛ برای مثال در برخی از قرارداد‌ها اخذ مجوز‌های لازم توسط مراکز خرید انجام می‌شود و یا هزینه آب و برق و گاز بر عهده مراکز خرید است؛ اما حقیقت این است که به طور معمول قرارداد‌های اجاره فودکورت کاملاً یک‌طرفه و به سود مراکز خرید است!

این قراردادها اغلب بسیاری از حقوق رستوران‌داران را محدود می‌کنند و آن‌ها را ملزم به پرداخت اجاره‌های بالا، سهم از فروش و هزینه‌های نگهداری می‌کنند. علاوه بر این، رستوران‌داران معمولاً در طراحی و دکوراسیون فضای خود محدودیت دارند و مجبور به پیروی از قوانین سخت‌گیرانه مدیریت مرکز خرید هستند. این شرایط باعث می‌شود که رستوران‌داران قدرت کمی در مذاکره داشته باشند و بیشتر بار مالی و عملیاتی را بر دوش خود حس کنند.

در ادامه می‌توانید یک نمونه از قراردادهای فودکورت در تهران مربوط به زمستان سال 1402 را مشاهده کنید.